Binyomin Jacobs – Verlicht de Menorah ook Gelderland ?
Het ontstaan van het feest Chanoeka
Parallellen tussen Chanoeka in de tijd van Hellenisten en vandaag de dag
Wat komt in de lezing aan de orde ?
Klik hier voor de onderwerpen van deze lezingChanoeka is een feest verbonden met de totale samenleving
Een feest dat we met z’n allen zouden moeten vieren
Achtergronden van Chanoeka, strijd tussen Joden en Grieken
Grieken waren geen antisemieten
Joden in communistische landen mochten wel Jood zijn, maar hun Jodendom niet uiten
Afzweren van Jodendom, Joden lid van de communistische partij
Een Jood blijft altijd Jood, ook al wil hij geen lid zijn van de Joodse gemeente
Joden zijn geen ras
Jood zijn is geen geloof
Joden die gedwongen werden om de Griekse cultuur over te nemen
Het Jood zijn vormde geen belemmering als je de Griekse cultuur overnam
De cultuur van de Grieken is te verafschuwen
Het lichaam van de mens stond centraal in hun cultuur, religie, manier van denken
Bloei van de Gymnasia (sportscholen)
Stoer, sterk, gespierd zijn, daar draaide het om
Geen plaats voor mensen met een verstandelijk of fysieke handicap in die samenleving
De grote meute gaat altijd mee met de stroming
Joden die meededen met wat de omgeving verlangde, waren Hellenisten
Een kleine groep Joden kwamen in opstand, de Makkabeeën
De Bijbel mocht bestudeerd worden, maar alleen als wetenschap, niet als religie
God moest verwijderd worden, het werd een wetenschap
Hetzelfde heeft zich afgespeeld in Duitsland, 200 jaar geleden, in de Verlichting
Rabbi Samuel Hirsch
Woord van God degraderen tot een wetenschap
Het is primair het woord van de Allerhoogste
En dat laatste, dat mocht niet van de Grieken
Verboden voor Joden, kinderen mochten niet meer besneden worden
Verbanden met actualiteit
Ritueel slachten is een verkeerde uitdrukking, het gaat om de slachtmethode
Joden dansen niet om een koe, hebben geen rituele slacht, maar een slachtmethode
Deze slachtmethode is de meest ‘humane’ manier voor het slachten van een dier
Het terminologie ‘rituele’ slacht is demagogische term
Mensen zijn nl.. vandaag de dag tegen rituelen
Brit Mila, besnijdenis, ook al verboden door de Grieken
Waarom ? Een jongetje van acht dagen kan nl.. niet daarover beslissen
De ratio, het begrijpen, als de Griekse, Hellenistische benadering
De ratio als de god van de Grieken
Kleine groep Joden, de Makkabeeërs, komen in opstand en verslaan een Griekse overmacht
Tempel, Menorah, de 7-armige kandelaar zoals die in de tempel stond weer aansteken
Speciale koshere olie met het zegel van de hoge priester
Er waren geen verzegelde kruikjes met olie meer, op eentje na, genoeg voor een dag
Het wonder van Chanoeka is, dat de Menorah toch 8 dagen bleef branden op een kruikje olie
Uitleg van het wonder
Het aansteken van de 8-armige Menorah met Chanoeka, 8 dagen lang
Met Chanoeka, het inwijdingsfeest, steken wij de 8-armige Chanoekia, kandelaar aan
De 8-armige Chanoekia ter herinnering aan het wonder met de 7-armige kandelaar in de tempel
Beide kandelaars (de 7-armige en 8-armige) heten een Menorah
Uitleg van het ontstaan van de term Chanoekia
Toeval bestaat niet in het Jodendom
De Grieken hadden alleen de zegels van de kruikjes olie verbroken, waarom ?
Ze hadden toch ook de olie kunnen vernietigen ?
Uitleg van het antwoord op deze vraag: geleidelijke assimilatie
Uitleg van het begrip 8e dag in het Jodendom
Verbondenheid met de Allerhoogste
De strijd met de Grieken was de strijd om de 8e dag die eruit moest
Daarom ook het verbod op besnijdenis op de 8e dag
De Menorah, de 8-armige kandelaar, staat symbool voor de strijd tegen de Griekse benadering (ratio, lichaam)
De Joden hadden de olie uit de kruikjes met verbroken zegels kunnen gebruiken….
Dan had het wonder niet hoeven te geschieden
Het doel van de Grieken was om van de weg van God af te komen
De boodschap die de Menorah uitstraalt
De boodschap van de Menorah is universeel, niet alleen voor Joden
De Menorah moet wettelijk staan in de deuropening van het huis
Aan de ene kant de Mezoeza, aan de andere kant de Menorah
Om het te verlichten, binnen en buiten
Jodendom doet niet aan bekering, zending en missie, maar heeft wel een opdracht
Geloof in de ware God verkondigen
Waarbij de Joden zich hebben te houden aan de 613 geboden en verboden, zoals die in de Tora staan en in de mondeling leer worden gebracht
Waarbij de niet-Joodse samenleving een geloof moet aanhangen zoals bijvoorbeeld het christendom
waarin de 7 Noachitische wetten verankerd liggen
Dat is de boodschap van Chanoeka voor de hele wereld
We hebben een gezamenlijke boodschap
Vertaling van het woord Chanoeka is ‘opvoeding’, ‘inwijding’
Een opvoeding is een ‘inwijding’ in een levenswijze
Chanoeka draait om opvoeding, van kinderen, van jezelf, van de samenleving
De tijd van de Hellenisten, Griekse cultuur, is geen geschiedenis
De nieuwe religie van onze tijd heet anti religie
Alles wat naar religie ruikt, deugt niet
Fanatisme
Aansteken van de Chanoeka, eerste avond 1 kaarsje, tweede avond 2 kaarsjes, derde avond 3 kaarsjes etc.
Als het gaat om goed zijn, heilig bezig zijn, moeten we altijd stijgen, nooit achteruit gaan
Gisteren was niet voldoende voor vandaag, en vandaag is te weinig voor morgen
Spiritueel moeten we constant bezig zijn onszelf te verheffen, te verbeteren
Menorah aansteken als het buiten donker is
Het verdrijven van duisternis in spirituele zin
Een klein vlammetje kan een enorme hoeveelheid duisternis verdrijven
Ieder mens heeft een zuiver vlammetje in zichzelf
Parallel met de kleine groep van Makkabeeërs
Media en het vormen van onze gedachten
Beïnvloeding door woordkeuze, ‘kolonisten’, ‘bezette’ gebieden
Boodschap van Chanoeka
We moeten altijd zuiver blijven
We hebben allemaal kracht
We moeten dat kleine vlammetje laten schijnen
Dat kleine vlammetje is tot veel in staat
Vragenbespreking
Datum van Chanoeka op de Joodse kalender
De dag in het Jodendom begint op de vooravond
Kuddegedrag is van alle tijden
Discussie in de Talmoed tussen Beth Hillel en Beth Shammai over de volgorde van het aansteken van de kaarsen
School van Hillel zegt, elke dag een kaarsje meer
School van Shammai zegt, elke dag een kaarsje minder
Uitleg van beide benaderingen, in het doen van goed en het nalaten van kwaad
Actualiteit en de Joodse feesten
Kaarsjes worden van rechts naar links aangestoken (beginnend met de nieuwe kaars)
Liefde, chesed, doen van goed heeft te maken met ‘rechts’
Doen van goed (rechterkant)
Nalaten van kwaad (linkerkant)
Geven van de rechterhand
Chanoeka feest is geen onderdeel van Tenach, Joodse Bijbelboeken
Chanoeka wordt wel in de Talmoed vermeld en is even zwaar wegend
Chanoeka is het enige Joodse feest dat we spontaan vieren met de niet-Joodse samenleving
Gezamenlijke boodschap
Het werkverbond geldt niet op Chanoeka, Joden zitten niet de hele dag in de synagoge
Chanoeka oogt net als Poerim weinig spiritueel, niet in de heilige boeken, maar slechts door geleerden ingesteld
Uitleg van Rabbijn Jacobs waarom het feest juist van hoge spiritualiteit is
Doel van de schepping
De essentie van het Jodendom in het dienen van God in een materiële schepping/entourage
Jodendom komt beter naar voren in feest als Chanoeka dan bijvoorbeeld Grote Verzoendag
Vragen over Joods worden met betrekking tot het Jodendom
Standpunt van de Israëlische overheid met betrekking tot de wet op terugkeer naar Israël
Standpunt ten aanzien van het ‘Joods zijn’ voor de Israëlische overheid is ruimer dan in het Jodendom zelf
Verbinding tussen rationalisme en geloof
We moeten ons verstand gebruiken, maar het verstand heeft wel een beperking en kan niet alles vatten
Uitleg van dit principe
Het Oneindige als een van de namen voor God in het Jodendom en het wetenschappelijk gebruik van deze terminologie
Verband tussen Chanoeka en Soekot (Loofhuttenfeest) ?
U kunt hier de lezing beluisteren: