Binyomin Jacobs – Meeleven met de tijd
Korte samenvatting van de voorgaande lezing van Rabbijn Jacobs
Uitleg over het ontstaan en genuanceerd toepassen van de schriftelijke en mondelinge leer
Joodse Filosofie over De Eeuwige en de dingen die wij wel en niet kunnen begrijpen
Wat komt in de lezing aan de orde ?
Klik hier voor de onderwerpen van deze lezingVerschil tussen Jodendom en christendom, gaat niet om beter of minder
De metafoor van de wereld als autofabriek (parallel met het Jodendom)
Werken aan de samenleving die vooruit moet
Geloof, levensvisies en de Noachitische wetten
Christendom, Islam gebaseerd op de monotheïstische gedachten van één God
Afgodendienst
Jodendom gaat ervan uit dat iedereen zijn eigen taak heeft
Bij je eigen taak, bij je eigen levensvisie, blijven
Christendom is toch eigenlijk van mening dat de Jood zich moeten bekeren tot het christendom
Verschillen in visie, bekering
Jodendom laat iedereen bij zijn eigen taak, geen bekering
Eerst praten over wat we gemeen hebben, daarna pas over de verschillen
Waarden en normen
Wellicht komen we nooit toe aan de verschillen als we eerst samenwerken in onze overeenkomsten
We praten niet over minder of beter, nee, we zitten allebei ‘goed’
Mondeling leer (Talmoed) en schriftelijke leer (Bijbel)
De veelgehoorde visie dat christendom een voortzetting is van het Jodendom, klopt niet
Oude Testament en Nieuwe Testament
90% van het Jodendom ligt niet in schriftelijk leer (Bijbel) verankerd, maar in de mondelinge leer (Talmoed)
Uitleg over het ontstaan van de mondeling leer (Talmoed)
Uitleg over het ontstaan van de Tora
Inspiratie van Mozes op de berg Sinaï voor het opschrijven van de Tora
Inspiratie van Mozes op de berg Sinaï voor de mondelinge leer
Vastlegging van de mondeling leer in de Talmoed
Bijbel (schriftelijke leer) en de Talmoed (mondeling leer) zijn samen de basis van het Joodse doen laten en denken
Verdere ontwikkelingen na de Talmoed
Positieve aan de mondelinge leer (contact met elkaar) en minder vatbaar voor verschillende uitleg
Mondeling leer (Talmoed) spreekt over alles, maar is niet zo gestructureerd opgeschreven
Huwelijksrecht, civielrecht, crimineelrecht, lenen, ziektes, psychologie, anatomie, biologie alles komt in de Talmoed aan de orde
Men heeft nog nooit iets gevonden in de Talmoed dat niet klopt
Wetenschap en Talmoed
Maimonides, het rangschikken van onderwerpen uit de Talmoed
Rabbi Yosef Karo, Shulchan Aruch, het wetboek
Rabbijn doet examen in de vier delen van de Shulchan Aruch
Alles komt dus van Mozes op de berg Sinaï
Verhouding tussen de 10 geboden, de Bijbel en de mondelinge leer
Kortste samenvatting van de 10 geboden, zijn de eerste 2 geboden
Ik ben uw God en gij zult geen afgoden dienen
Deze twee geboden zijn de kortste samenvatting van de totaliteit van het Jodendom
Ik ben uw God gaat over het doen van goed
Dien geen afgoden gaat over het nalaten van kwaad
Breder uitgewerkt in de 10 geboden, nog weer breder in de Bijbel, nog weer breder in de Talmoed
Ontwikkelingen in de tijd en het wetboek van Yosef Karo
Er zijn allerlei vragen in onze tijd die niet speelden in de tijd van Yosef Karo en zijn wetboek
Moeilijke vragen die in de loop van de tijden ontstaan
Tal van vragen die vroeger niet bestonden
Ethische vragen
Rabbijn Jacobs als geestelijk verzorger in zijn contacten met andere geestelijke verzorgers, dominee, priester, humanist
Rabbijn Jacobs vereenzelvigt zich met het ‘Goddelijke systeem’, in de beantwoording van vragen
Het ‘Goddelijk systeem’ is leidend, niet wat ‘ik vind’
Hoe werkt nu dit systeem in de praktijk ?
Hoe kunnen we nu moderne vragen beantwoorden, uit een gesprek tussen God en Mozes op de berg Sinaï, hoe kan dat ?
Is die beantwoording van moderne vragen dan Goddelijk of menselijk ?
Hoe kijken we aan tegen het fenomeen ‘De Allerhoogste’, ‘De Eeuwige?’
Auschwitz-Birkenau
Synagoge, Ark, Tora, Allerhoogste
Dingen die we niet begrijpen, hoe plaatsen we dat
Met God in discussie gaan vanuit ons eigen driedimensionale denken, vanuit ons menselijke denken
Als God alles kan, kan hij dan ook een steen maken die zo zwaar is dat Hij hem niet kan optillen ?
God kan alles, maar kan dan de steen niet optillen, dus Hij kan niet alles ?
God gaat ons denken, verstand, logica, te boven
We proberen zoveel mogelijk te begrijpen, maar we kunnen niet alles vatten
Dat is de basis van alles
Uitleg a.h.v. het Hebreeuwse alfabet, de letter BET
Wij mensen kunnen niet alles snappen
Twee manieren van begrijpen
Diverse voorbeelden
Wij kunnen ons geen voorstelling van God maken
Wij kunnen alleen processen beschrijven, maar wat eraan ten grondslag ligt overstijgt ons verstand
Wij mensen kunnen ons niet voorstellen dat iets geen begin heeft, of oneindig is
De beperktheid van onze menselijke theorieën
Beperktheid van de wetenschap
Diverse namen voor God, God als ‘Het oneindige’, of ‘De kracht die geen begin heeft’
God zelf heeft geen naam
In de 10 geboden staat, ‘ik ben jullie God’, er staat geen naam bij
Een naam is een beperking
Namen van God, zijn manifestaties van bepaalde eigenschappen van God
Rabbijnen en hun specialisaties, bijvoorbeeld medische ethiek
Het kennen van het systeem van de Tora en de Talmoed
Antwoorden die ‘uit het systeem van Tora en Talmoed rollen’
Wetten die ‘uit het systeem van Tora en Talmoed rollen’
Het gaat om het principe van het systeem van Bijbels denken
Dit principe gaat terug tot op God en Mozes op de berg Sinaï
Praktische voorbeelden van hoe situaties beoordeeld worden of iets wel of niet mag in het Jodendom
Uitleg van de genuanceerde toepassing van Joodse wetten bij besluitvorming
Jodendom is niet zwart-wit
Vragenbespreking
Als Jood ben je verplicht je te houden aan de Joodse wet
De Joodse wet bepaalt, dat is de wet van God
De rabbijn is een kenner van de Joodse wet
Een rabbijn bepaalt niet wat er gebeurt, dat doet ‘het systeem’
Wordt door de Joodse wetten de bijbel niet veranderd ?
De Halacha is de Joodse wet, maar letterlijk vertaald betekent het ‘beweging’
Drie soorten wetten, zwarte en witte wetten en grijs gebied
Duidelijke wetten (niet moorden etc.) daarvoor heb je geen rabbijn nodig
Grijze gebied en toepassing van de Halacha, die voortdurend in beweging is
Het systeem of principe verandert niet, maar situaties veranderen, andere inzichten, andere vragen
Vraag over de mens als evenbeeld van God
Meeleven met de tijd
Wekelijkse Tora lezingen, lessen halen uit de Tora en actualiseren
Alles wat in de Tora staat heeft een reden
Verschillende niveaus van betekenis, van laag naar hoog
Geschiedkundige betekenis
Grammaticale afwijkingen
Filosofische betekenis
Mystieke betekenis als diepste betekenis
Voorbeeld a.h.v. het woord Egypte, Mitsraim
De geschiedenis van de uittocht van Egypte is in feite een handboek hoe ik mijzelf moet verbeteren
Alle wetten, verhalen, geschiedenissen worden ‘geactualiseerd’, we moeten er zelf iets mee doen
Bij de Tora lezing moet je altijd eindigen bij iets positiefs
Bijbel is niet een doel maar een middel, een middel om God te dienen
Bijbel is een instrument dat we nodig hebben om Hem te dienen
De wereld wordt door God geleid, niets onttrekt zich aan zijn oog of gezag
Joodse filosofie, God niet verkleinen tot een mens
Interview VWO 6 leerling met Rabbijn Jacobs over Babylonische ballingschap
Hoe ziet u de Babylonische ballingschap ? Is het een straf van God ?
God en de Duivel in het christendom, twee tegenover elkaar staande krachten (dualisme)
Jodendom zegt dat er alleen maar God is
Waarom heeft God een wereld geschapen waarin zoveel kwaad is, een strijd tussen goed en kwaad?
God wil dat wij kiezen voor het goede
Joods voorbeeld van hoe het kwaad functioneert binnen de schepping
Hoe heeft de Babylonische ballingschap het Jodendom veranderd?
Wat kunnen we van de Babylonische ballingschap leren?
U kunt hier deel 1 van de lezing beluisteren: